Cúm A: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu, Điều Trị & Cách Phòng Ngừa

Cúm A là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus họ Orthomyxoviridae gây ra. Virus này có nhiều chủng khác nhau, liên tục biến đổi, dẫn đến các đợt dịch cúm mùa hàng năm. Thậm chí, trong lịch sử, những biến chủng của loại cúm đã tạo nên đại dịch nguy hiểm khiến hàng triệu người tử vong.

Tổng Quan Về Bệnh Cúm A

Cúm A là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm họ Orthomyxoviridae gây ra. Đây là một trong những chủng virus cúm nguy hiểm nhất, có khả năng lây lan nhanh chóng và gây ra những biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ em, người già và những người có bệnh lý nền.

Không chỉ vậy, bệnh có thể dẫn đến dịch cúm theo mùa hoặc thậm chí đại dịch toàn cầu khi xuất hiện biến chủng mới. Hiểu rõ về nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị và phương pháp phòng ngừa sẽ giúp chúng ta kiểm soát và giảm thiểu nguy cơ lây lan của bệnh.

Nguyên Nhân Gây Bệnh Cúm A

Virus cúm A thuộc họ Orthomyxoviridae, có nhiều chủng khác nhau. Một số chủng virus cúm phổ biến bao gồm:

• H1N1: Chủng virus gây đại dịch cúm năm 2009.
• H3N2: Một trong những chủng phổ biến gây cúm mùa.
• H5N1, H7N9: Các chủng virus cúm gia cầm có khả năng lây sang người và gây tử vong cao.

Nguyên nhân chính của bệnh cúm A là do tiếp xúc với virus thông qua:

• Giọt bắn từ người bệnh: Khi người nhiễm cúm ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, virus có thể lây sang người xung quanh.
• Tiếp xúc với bề mặt nhiễm virus: Virus cúm có thể tồn tại trên tay nắm cửa, điện thoại, bàn ghế… Khi chạm vào và đưa tay lên mắt, mũi, miệng, virus sẽ xâm nhập vào cơ thể.
• Lây từ động vật: Một số chủng cúm có nguồn gốc từ gia cầm và động vật hoang dã, lây sang người khi tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh.

Dấu Hiệu Nhận Biết Bệnh Cúm A

Triệu chứng cúm A thường xuất hiện sau khi nhiễm virus từ 1 – 4 ngày. Các dấu hiệu điển hình bao gồm:

• Sốt cao: Thường trên 38,5°C, kèm theo ớn lạnh.
• Đau nhức cơ thể: Cảm giác mệt mỏi, đau cơ, đặc biệt ở lưng và chân.
• Ho, đau họng: Ban đầu có thể ho khan, sau đó có thể ho có đờm.
• Nghẹt mũi, chảy nước mũi: Giống như cảm lạnh nhưng nặng hơn.
• Nhức đầu, chóng mặt: Do ảnh hưởng của virus đến hệ thần kinh trung ương.
• Buồn nôn, tiêu chảy: Một số trường hợp có triệu chứng đường tiêu hóa, đặc biệt ở trẻ em.

Ở những bệnh nhân có bệnh nền như hen suyễn, bệnh tim mạch, cúm có thể gây ra biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, suy hô hấp hoặc thậm chí tử vong. Do đó, cần phải có chế độ chăm sóc và theo dõi đối với những bệnh nhân có nguy cơ cao này.

Cách Điều Trị Cúm A

Cúm A có thể điều trị kịp thời có thể giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Theo đó, bạn có thể nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà với các biện pháp:

• Uống nhiều nước để tránh mất nước.
• Nghỉ ngơi nhiều, tránh làm việc quá sức.
• Sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol nếu sốt cao.
• Bổ sung vitamin C, kẽm để tăng cường miễn dịch.

Việc dùng thuốc kháng virus cũng có thể được sử dụng để điều trị bệnh. Bao gồm:

• Các thuốc như Oseltamivir (Tamiflu), Zanamivir có thể giúp giảm thời gian mắc bệnh nếu sử dụng sớm (trong vòng 48 giờ đầu tiên).
• Không tự ý dùng thuốc kháng sinh vì cúm A do virus gây ra, kháng sinh không có tác dụng.

Tuy nhiên, nếu xuất hiện biến chứng như dấu hiệu suy hô hấp, bệnh nhân cần nhập viện để điều trị oxy, hỗ trợ hô hấp. Tuyệt đối không được điều trị tại nhà nếu xuất hiện các biến chứng nguy hiểm này. Nếu không, nguy cơ tử vong sẽ rất cao.

Những Đối Tượng Nên Tiêm Vaccine Phòng Ngừa

Tiêm vaccine là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa cúm A. Vaccine cúm thường được cập nhật hàng năm để phù hợp với các chủng virus mới. Những đối tượng nên tiêm sẽ là:

• Người già trên 65 tuổi.
• Trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên.
• Người có bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh phổi.
• Phụ nữ mang thai.
• Nhân viên y tế, người làm việc trong môi trường đông người.

Việc tiêm vacccine cúm sẽ mang lại rất nhiều hiệu quả trong việc giảm phòng ngừa bệnh. Cụ thể:

• Giảm nguy cơ mắc bệnh từ 40 – 60%.
• Giúp giảm mức độ nghiêm trọng nếu bị nhiễm cúm.
• Giảm nguy cơ nhập viện và tử vong do cúm.

Biện Pháp Phòng Ngừa

Ngoài tiêm vaccine, chúng ta có thể phòng ngừa cúm A bằng các biện pháp sau:

• Rửa tay thường xuyên: Sử dụng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn tay có cồn.
• Đeo khẩu trang: Giúp giảm nguy cơ lây nhiễm khi tiếp xúc với người bệnh.
• Giữ khoảng cách: Tránh tiếp xúc gần với người có triệu chứng cúm.
• Vệ sinh môi trường sống: Khử trùng các bề mặt thường xuyên chạm vào như tay nắm cửa, điện thoại.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên.

Cúm A và Nguy Cơ Đại Dịch

Virus cúm A có khả năng biến đổi nhanh chóng, dẫn đến sự xuất hiện của các biến chủng mới có thể gây đại dịch. Một số đại dịch cúm trong lịch sử bao gồm:

• Cúm Tây Ban Nha (1918 – H1N1): Virus H1N1 lây lan nhanh chóng trong bối cảnh Thế chiến thứ nhất và điều kiện y tế còn hạn chế. Virus gây ra suy hô hấp cấp tính và tử vong chỉ sau vài ngày nhiễm bệnh. Bệnh ảnh hưởng đến người già, trẻ nhỏ và cả người trưởng thành khỏe mạnh. Trận đại dịch này gây ra khoảng 50 triệu ca tử vong.
• Cúm Châu Á (1957 – H2N2): Năm 1957, virus cúm H2N2 xuất hiện tại Trung Quốc và nhanh chóng lan rộng ra toàn cầu. Với khoảng 1-2 triệu ca tử vong, đại dịch này đặc biệt ảnh hưởng đến trẻ em, phụ nữ mang thai và người già. Nhờ những tiến bộ trong khoa học y tế, vaccine đã được phát triển kịp thời, giúp kiểm soát sự lây lan của virus và giảm thiểu số ca tử vong.
• Cúm lợn (2009 – H1N1): Virus này là sự tái tổ hợp giữa các chủng cúm ở lợn, chim và người. Loại cúm này lây lan nhanh nhưng ít gây tử vong hơn so với các đại dịch cúm trước đó. Nhờ vào vaccine cùng các biện pháp kiểm soát dịch bệnh, số ca tử vong được hạn chế xuống khoảng 151.700 – 575.400 người.

Có thể thấy, các biến chủng của loại cúm này cực kỳ nguy hiểm nếu không phát hiện và kiểm soát kịp thời. Do đó, việc giám sát virus cúm và phát triển vaccine là chìa khóa giúp kiểm soát các đợt bùng phát dịch bệnh trong tương lai.

7. Sự Khác Biệt Giữa Cúm A và Cảm Lạnh

Nhiều người nhầm lẫn cúm A với cảm lạnh thông thường. Dưới đây là bảng so sánh giúp phân biệt hai bệnh này:

Cúm A là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát được. Bằng cách nâng cao nhận thức, tiêm vaccine đầy đủ và áp dụng các biện pháp vệ sinh cá nhân, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.