Cúm A là một bệnh truyền nhiễm phổ biến do virus cúm A gây ra. Mỗi năm, hàng triệu người trên thế giới mắc bệnh cúm mùa, trong đó cúm A chiếm tỷ lệ cao. Mặc dù hầu hết các trường hợp không cần điều trị cúm A vẫn có thể tự khỏi sau vài ngày đến một tuần. Tuy nhiên, nếu không được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu như trẻ em, người già và người mắc bệnh mãn tính.
Vậy khi không may mắc cúm A, chúng ta nên điều trị như thế nào? Có cần dùng thuốc kháng virus không? Khi nào nên đến bệnh viện? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về các phương pháp điều trị cúm A một cách toàn diện và dễ hiểu nhất.
Cúm A là gì?
Cúm A là một trong ba nhóm virus cúm chính: A, B và C. Trong đó, virus cúm A là loại có khả năng gây đại dịch do virus có thể biến đổi nhanh và dễ dàng lây lan từ người sang người. Các chủng cúm A thường gặp bao gồm H1N1, H3N2, và một số chủng khác có thể lây từ động vật sang người.
Khi bị cúm A, các triệu chứng xuất hiện đột ngột và gây ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe người bệnh. Những triệu chứng này thường làm người bệnh cảm thấy rất mệt mỏi và không thể sinh hoạt bình thường. Do đó, bạn cần biết các triệu chứng phổ biến để điều trị cúm A kịp thời:
- Sốt cao (thường trên 38 độ C)
- Đau đầu, mệt mỏi
- Ho khan, đau họng
- Nghẹt mũi hoặc chảy mũi
- Đau cơ, đau nhức toàn thân
- Ớn lạnh, đổ mồ hôi
- Có thể kèm theo buồn nôn, tiêu chảy (nhất là ở trẻ nhỏ)
Điều trị cúm A: Có cần dùng thuốc không?
Không phải ai bị cúm A cũng cần phải dùng thuốc kháng virus. Hầu hết các trường hợp bị nhẹ sẽ tự khỏi sau 5 – 7 ngày nếu được nghỉ ngơi, uống đủ nước và chăm sóc đúng cách tại nhà. Tuy nhiên, điều này chỉ đúng với những người khỏe mạnh và không thuộc nhóm nguy cơ cao.
Trường hợp không cần dùng thuốc kháng virus
Nếu bạn là người trưởng thành khỏe mạnh, không có bệnh nền nghiêm trọng và chỉ bị cúm nhẹ, bạn có thể tự điều trị cúm A tại nhà. Với cách chăm sóc phù hợp, cơ thể người bệnh sẽ cảm thấy dễ chịu hơn sau 2–3 ngày và khỏi hoàn toàn sau 5–7 ngày. Cụ thể, bạn nên:
- Nghỉ ngơi tại nhà
- Uống nhiều nước (nước lọc, nước canh, nước hoa quả loãng)
- Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng
- Dùng thuốc hạ sốt, giảm đau thông thường như paracetamol khi sốt cao, đau đầu, đau người
- Súc họng nước muối ấm, xông mũi/họng với tinh dầu nếu nghẹt mũi
Khi nào cần dùng thuốc kháng virus để điều trị cúm A?
Trong một số trường hợp nhất định, việc điều trị cúm A bằng thuốc lại rất cần thiết. Việc xác định có cần dùng thuốc hay không nên dựa trên lời khuyên của bác sĩ, dựa vào tình trạng bệnh và yếu tố nguy cơ của từng người.
Các loại thuốc kháng virus như oseltamivir (Tamiflu) hoặc zanamivir có thể được bác sĩ chỉ định trong những trường hợp đặc biệt. Những trường hợp này thường có nguy cơ cao gặp biến chứng hoặc có triệu chứng nặng ngay từ đầu. Cụ thể như sau:
- Người bệnh có nguy cơ cao gặp biến chứng: người già (trên 65 tuổi), trẻ nhỏ (dưới 5 tuổi, đặc biệt là dưới 2 tuổi), phụ nữ mang thai, người bị tiểu đường, hen suyễn, bệnh tim mạch, bệnh thận, suy giảm miễn dịch…
- Người bệnh có triệu chứng nặng: sốt cao liên tục không giảm, khó thở, đau ngực, ho ra máu, lơ mơ, tiêu chảy nhiều…
- Người bệnh đang ở trong giai đoạn đầu của bệnh (trong vòng 48 giờ đầu kể từ khi có triệu chứng): việc dùng thuốc kháng virus sớm có thể giúp rút ngắn thời gian bệnh và giảm nguy cơ biến chứng.
Tuy nhiên, lưu ý quan trọng cần biết chính là thuốc kháng virus phải được bác sĩ kê đơn. Bạn không nên tự ý mua dùng vì có thể không hiệu quả hoặc gây ra tác dụng phụ không mong muốn. Chưa kể, việc dùng sai thuốc còn có thể khiến virus kháng thuốc.
Top 5 việc cần làm khi bị cúm A để mau khỏi bệnh
Dưới đây là các bước chăm sóc tại nhà giúp bạn hồi phục nhanh chóng và phòng ngừa lây lan cho người khác. Những việc này tuy đơn giản nhưng có hiệu quả rất lớn trong việc hỗ trợ cơ thể chiến đấu với virus cúm.
Nghỉ ngơi đầy đủ
Để điều trị cúm A, cơ thể cần được nghỉ ngơi để tập trung chống lại virus. Khi bị bệnh, sức đề kháng giảm, bạn không nên cố gắng làm việc hay học tập như bình thường. Thay vào đó, hãy lập kế hoạch nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá nhiều để giúp nhanh hồi phục hơn.
Uống đủ nước
Khi bị cúm A, sốt và đổ mồ hôi nhiều khiến cơ thể dễ mất nước. Mất nước sẽ khiến cơ thể thêm mệt mỏi, khô cổ họng và khó thở hơn. Hãy uống nhiều nước lọc, nước điện giải, nước canh, nước trái cây để giữ ẩm cho cơ thể và giúp làm loãng đờm. Đây là biện pháp hữu hiệu để điều trị cúm A và làm giảm các triệu chứng bệnh.
Ăn uống lành mạnh
Khi bị cúm, việc mệt mỏi cùng triệu chứng sốt có thể khiến bạn cảm thấy chán ăn. Tuy nhiên, để việc điều trị cúm A được tốt nhất, người bệnh cần phải quan tâm đến chế độ dinh dưỡng lành mạnh. Việc ăn uống đầy đủ chất sẽ giúp tăng cường sức đề kháng, khiến cơ thể phục hồi tốt hơn.
Bạn nên ăn lựa chọn các thức ăn dễ tiêu như cháo, súp, rau củ luộc… Đồng thời, tránh thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ. Nếu buồn nôn và chán ăn, hãy chia nhỏ bữa ăn trong ngày để đảm bảo nạp đầy đủ dinh dưỡng vào cơ thể.
Dùng thuốc đúng cách
Khi dùng thuốc, không nên tự ý sử dụng các thuốc kháng sinh hoặc các loại thuốc điều trị khác. Thay vào đó, sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol nếu sốt trên 38.5°C hoặc đau nhức nhiều. Đồng thời, tránh dùng aspirin ở trẻ em vì có nguy cơ gây hội chứng Reye – một biến chứng hiếm nhưng nguy hiểm.
Bên cạnh đó, nếu bác sĩ kê đơn kháng virus, hãy dùng đúng liều, đúng thời gian. Bạn tuyệt đối không được tự ý ngưng thuốc dù cảm thấy đỡ hơn. Điều này sẽ giúp việc điều trị cúm A được dứt điểm, cơ thể nhanh chóng khoẻ mạnh hơn.
Giữ vệ sinh cá nhân
Việc giữ vệ sinh cá nhân khi điều trị cúm A rất quan trọng. Điều này giúp tránh lây lan bệnh cho những người xung quanh. Đồng thời, việc giữ vệ sinh còn giúp tránh được việc nhiễm thêm các loại vi khuẩn gây bệnh khác. Cụ thể:
- Đeo khẩu trang khi ho, hắt hơi để tránh phát tán virus ra không khí.
- Che miệng bằng khăn giấy khi ho, sau đó bỏ vào thùng rác kín.
- Rửa tay thường xuyên với xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.
- Vệ sinh nhà cửa, không gian sinh hoạt bằng các dung dịch sát khuẩn nhẹ. Đặc biệt chú ý tay nắm cửa, bàn ghế, điện thoại…
Khi nào người bị cúm A cần đi khám bác sĩ?
Mặc dù cúm A đa phần lành tính nhưng cũng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm. Do đó, việc phát hiện và điều trị cúm A sớm có thể ngăn ngừa nhiều biến chứng nguy hiểm. Nếu là người lớn, bạn cần chú ý đến các dấu hiệu sau:
- Khó thở, thở nhanh, thở rít
- Đau ngực, cảm giác đè nặng ở ngực
- Sốt cao liên tục trên 3 ngày không giảm
- Mệt mỏi quá mức, không ăn uống được
- Ho ra máu
- Lơ mơ, mất ý thức, co giật
Trường hợp là trẻ em, bạn cần chú ý con mình có các biến chứng sau hay không. Cụ thể::
- Thở nhanh, rút lõm lồng ngực
- Da tái, môi tím
- Không bú, bỏ ăn, li bì
- Sốt cao kèm co giật
- Nôn nhiều, tiêu chảy nhiều gây mất nước
Không nên chủ quan với bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Cúm A có thể gây viêm phổi, viêm phế quản, viêm tai giữa, suy hô hấp và thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, nếu thấy các dấu hiệu trên, bạn cần đến cơ sở y tế ngay để kịp thời điều trị.
Điều trị cúm A ở những nhóm nguy cơ cao
Đối với những bệnh nhân ở nhóm nguy cơ cao, việc điều trị cúm A cần phải cẩn trọng hơn. Dưới đây là 4 nhóm người cần nhận được sự quan tâm đặc biệt nếu mắc bệnh:
- Trẻ nhỏ: Trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là dưới 2 tuổi, rất dễ bị biến chứng khi mắc cúm A. Cần theo dõi sát nhiệt độ, nhịp thở, khả năng ăn uống và mức độ tỉnh táo của trẻ. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hạ sốt hoặc thuốc cảm mà không hỏi ý kiến bác sĩ.
- Người già: Người trên 65 tuổi dễ bị viêm phổi khi bị cúm. Nếu có bệnh nền (tiểu đường, tim mạch, COPD…) thì nguy cơ biến chứng càng cao. Nên đến bác sĩ sớm khi có dấu hiệu bệnh và không nên điều trị tại nhà một cách chủ quan.
- Phụ nữ mang thai: Phụ nữ có thai bị cúm A dễ có biến chứng nặng hơn người bình thường. Bác sĩ sẽ cân nhắc việc dùng thuốc kháng virus nếu cần, với liều và thời gian phù hợp để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé. Ngoài ra, mẹ bầu nên nghỉ ngơi nhiều và ăn uống đầy đủ dưỡng chất.
- Người có bệnh nền, suy giảm miễn dịch: Đây là nhóm nguy cơ cao nhất. Dù triệu chứng nhẹ cũng cần đi khám sớm để được hướng dẫn điều trị. Việc điều trị cúm A trong nhóm này thường đòi hỏi sự theo dõi sát sao và phối hợp giữa nhiều chuyên khoa.
Những sai lầm thường gặp khi điều trị cúm A
Nhiều người mắc phải những sai lầm phổ biến khi điều trị cúm A. Điều này khiến bệnh kéo dài hoặc dễ dàng gây biến chứng nặng hơn. Do đó, dưới đây là một số sai lầm cần tránh:
- Tự ý dùng thuốc kháng sinh: Cúm A là do virus nên kháng sinh không có tác dụng trừ khi có bội nhiễm vi khuẩn. Việc sử dụng kháng sinh bừa bãi sẽ gây kháng thuốc.
- Không nghỉ ngơi: Cố gắng làm việc hoặc học tập trong khi bị cúm sẽ khiến bệnh nặng thêm. Điều này khiến kéo dài thời gian hồi phục và khỏi bệnh.
- Tự ý dùng thuốc kháng virus: Các thuốc như Tamiflu cần được chỉ định bởi bác sĩ. Nếu dùng sai cách có thể gây tác dụng phụ, mất tác dụng hoặc gây kháng thuốc.
- Dùng thuốc dân gian không kiểm soát: Một số mẹo dân gian như xông hơi, uống lá xông có thể giúp cảm thấy dễ chịu hơn. Tuy nhiên, các biện pháp này không thay thế được thuốc điều trị và có thể gây bỏng nếu không cẩn thận.
Phòng bệnh vẫn là quan trọng nhất
Việc điều trị cúm A rất quan trọng nhưng phòng bệnh còn quan trọng hơn nhiều. Nếu có các biện pháp phòng bệnh hiệu quả, bạn sẽ tránh được những rủi ro không đáng có, đặc biệt nguy cơ gặp biến chứng phải các biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những biện pháp phòng cúm A hiệu quả:
- Tiêm vắc xin cúm hàng năm: Đây là cách phòng bệnh hiệu quả nhất. Vắc xin có thể giảm nguy cơ mắc bệnh và giảm mức độ nặng nếu mắc.
- Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang nơi đông người. Tránh tiếp xúc gần với người nghi ngờ mắc cúm.
- Hạn chế tiếp xúc với người bệnh: Nếu trong gia đình có người mắc cúm, nên cách ly, vệ sinh bề mặt thường xuyên. Dùng riêng đồ dùng cá nhân như cốc, khăn mặt…
- Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn sẽ giúp cơ thể chống lại virus tốt hơn.
Kết luận
Cúm A là bệnh thường gặp nhưng không nên xem nhẹ, đặc biệt với người có yếu tố nguy cơ cao. Việc điều trị cúm A đúng cách sẽ giúp bạn hồi phục nhanh chóng và tránh được những biến chứng đáng tiếc. Quan trọng hơn, hãy chủ động phòng bệnh bằng cách tiêm vắc xin định kỳ và giữ gìn sức khỏe thật tốt.
Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu bất thường khi bị cúm A, đừng ngần ngại đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị đúng cách. Sức khỏe là vốn quý, đừng để bệnh cúm làm ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn
