Đĩa đệm là phần nằm giữa các đốt sống, xung quanh là lớp vỏ và ở giữa là nhân nhầy. Bộ phận này có tác dụng chịu áp lực do cột sống đè lên, tạo sự mềm dẻo cho cột sống. Một căn bệnh thường gặp phổ biến ở vùng đĩa đệm này là thoái vị đĩa đệm. Vậy thoát vị đĩa đệm là gì? Nguyên nhân nào gây thoát vị đĩa đệm?
Thoát vị đĩa đệm là gì? Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm
Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy của đĩa đệm cột sống chệch ra khỏi vị trí bình thường, xuyên qua dây chằng chèn ép vào các rễ thần kinh gây tê bì, đau nhức vùng đĩa đệm. Nguyên nhân gây ra tình trạng này chủ yếu do sang chấn hoặc do đĩa đệm bị thoái hóa, nứt, rách. Bệnh có thể xảy ra ở bất kì khu vực nào của cột sống. Nhưng thường gặp nhất là hiện tượng đau lan tỏa từ thắt lưng xuống chân (đau dây thần kinh tọa) do thoát vị đĩa đệm ở cột sống thắt lưng.
Nguyên nhân chính gây thoát vị đĩa đệm thường gặp:
- Do quá trình vận động, lao động quá sức hoặc sai tư thế, dẫn đến đĩa đệm và cột sống bị tổn thương.
- Do tuổi tác lớn, khi quá trình lão hóa diễn ra, đĩa đệm và cột sống bị mất nước, thoái hóa xơ cứng nên dễ dàng bị tổn thương
- Do chấn thương ở vùng lưng
- Do các bệnh lý bẩm sinh hoặc mắc phải ở vùng cột sống như gù vẹo, thoái hóa cột sống…
- Do yếu tố di truyền
Ngoài ra, có một số yếu tố nguy cơ của bệnh như:
- Thừa cân: Cân nặng của cơ thể càng lớn thì gánh nặng cho những đĩa đệm cột sống càng cao, đặc biệt ở khu vực thắt lưng
- Nghề nghiệp: Những người lao động chân tay, mang vác nặng, sai tư thế thường có nguy cơ cao mắc thoát vị đĩa đệm
Triệu chứng thường gặp và cách phòng ngừa bệnh thoát vị đĩa đệm
Các triệu chứng của bệnh thoát vị đĩa đệm điển hình:
- Đau nhức tay chân: Bệnh nhân gặp phải những cơn đau đột ngột ở vùng cổ, thắt lưng, vai gáy, cổ và chân tay khi mắc bệnh. Sau đó các cơn đau lan ra vùng vai gáy, chân tay. Đau âm ỉ vài ngày, vài tuần hoặc vài tháng hoặc đau dữ dội, đau nặng hơn khi vận động, đi lại, giảm đi khi nghỉ một chỗ.
- Tê bì tay chân: Khi nhân nhầy của đĩa đệm thoát ra ngoài sẽ chèn ép các rễ thần kinh gây đau nhức, tê bì vùng thắt lưng, vùng cổ. Sau đó dần dần phát triển xuống mông, đùi, bẹn chân và gót chân. Điều này sẽ khiến người bệnh bị rối loạn cảm giác, luôn có cảm giác như bị kiến bò trong người,…
- Yếu cơ, bại liệt: Trường hợp này xuất hiện ở người bệnh giai đoạn nặng, thường sau 1 thời gian dài mới phát hiện được. Lúc này người bệnh sẽ khó có thể đi lại, vận động, dần dần dẫn tới teo 2 chân, teo cơ, liệt các chi và phải ngồi xe lăn
- Cũng có những trường hợp bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm nhưng không có triệu chứng gì
Bệnh nhân cần đến bệnh viện và tham khảo ý kiến bác sĩ ngay khi có những triệu chứng sau:
- Người bệnh bị đau, tê bì, yếu cơ ngày càng nặng, ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày.
- Bệnh nhân bị són tiểu hoặc bí tiểu
- Bệnh nhân bị mất cảm giác tại các vùng gọi “yên ngựa” trên cơ thể như bắp đùi trong, phía sau chân, vùng quanh hậu môn
Những biến chứng của thoát vị đĩa đệm:
- Nguy cơ bại liệt: Khi nhân nhầy chui vào trong ống sống sẽ gây chèn ép rễ thần kinh, làm hẹp khoang sống sẽ khiến bệnh nhân có nguy cơ bị liệt nửa người hoặc bại liệt cả người.
- Hội chứng đuôi ngựa: Khi rễ thần kinh vùng thắt lưng bị chèn ép sẽ khiến bệnh nhân bị đi đại tiện không kiểm soát được.
- Ảnh hưởng đến khả năng vận động: Những cơn đau ảnh hưởng đến việc vận động của bệnh nhân. Khi không vận động lâu ngày sẽ khiến các cơ trở nên suy yếu, bị teo. Các chi bị teo nhanh chóng, chân tay bé lại, khiến khả năng đi lại, vận động giảm sút.
- Rối loạn cơ vòng: Rễ thần kinh bị tổn thương có thể gây ảnh hưởng đến cơ vòng đường tiểu, gây nên chứng bí tiểu, sau đó lại đái dầm dề, nước tiểu chảy rỉ ra 1 cách thụ động
Phần lớn những người lao động chân tay, hay mang vác nặng, sai tư thế, người thừa cân, người có tiền sử gia đình đều có nguy cơ cao mắc thoát vị đĩa đệm Để phòng ngừa bệnh thoát vị đĩa đệm, bạn có thể thực hiện như sau:
- Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên với các môn thể thao vừa sức, để làm tăng độ dẻo dai của các cơ cạnh cột sống. Điều này sẽ giúp làm ổn định cột sống, giảm nguy cơ tổn thương đĩa đệm
- Không mang vác, vận động quá sức hoặc mang vác đồ đạc sai tư thế
- Duy trì cân nặng phù hợp với chiều cao của cơ thể, tránh việc thừa cân dẫn đến duy trì áp lực quá nặng lên cột sống.